Geboren op 7 december: Tom Waits, de dichter-zanger met de stem vol gruis

De Amerikaanse songwriter, geboren in Pomona (Californië) in 1949, heeft nooit de hitlijsten gehaald, maar net als Leonard Cohen of Bob Dylan plaatsen zijn vaak cynische teksten en minimalistische muziek hem aan het firmament van de dichters van de 20e eeuw.



In zijn tienerjaren leerde hij trompet spelen en daarna gitaar. Begin jaren 70 werd hij opgemerkt door de manager van Frank Zappa (een andere artiest die ook buiten de gebaande paden stond), die hem een voet tussen de deur gaf. Vanaf het begin bleek zijn stijl totaal onclassificeerbaar.

Hoewel zijn eerste album "Closing Time" uit 1973 voornamelijk gebaseerd was op beklemmende, rokerige jazzsferen, met piano, contrabas, trompet, vaak gedempt, en een paar strengen elektrische gitaar, schetste zijn rockstem, soms omzoomd door hartverscheurende refreinen, de contouren van zijn stijl. Een van zijn klassiekers is hier al te horen: “I Hope That I Don't Fall In Love”. De essentie van Tom Waits is er al, althans op de achtergrond. Met de helpende hand van de toen opkomende Eagles, die zijn “Ol'55” coverden, begon de zanger zijn publiek te vinden.



Wars van labels die te beperkend voor hem waren, verzamelde Tom Waits er toch een aantal, maar altijd in kleine doses: jazz natuurlijk, blues zonder twijfel, maar ook een beetje folk, bluegrass en een paar verwijzingen naar vaudeville, met name voor de offbeat en humoristische enscenering van zijn al te zeldzame concerten. Tot zover de pogingen om het kaf van het koren te scheiden in het repertoire van de man. De ongeveer twintig studioalbums die hij heeft opgenomen verdienen het om geduldig van te genieten.

Met twee ervan won hij een Grammy Award: 'Bone Machine' in 1992 en 'Mule Variations' in 1999. Persoonlijk heb ik altijd een bijzondere voorliefde gehad voor 'Rain Dogs' (1985), ongetwijfeld omdat het voor mij de toegangspoort is tot het onconventionele universum van de man.

Misschien wel het meest verbazingwekkende aspect van de carrière van de zanger is dat zijn grootste hits covers zijn van anderen, zoals Bruce Springsteen's “Jersey Girl” en Rod Stewart's “Tom Traubert's Blues”.


In de bioscoop heeft Tom Waits een aantal iconische rollen gespeeld die bij zijn karakter passen. Hij gaf gehoor aan de oproep van Francis Ford Coppola (“Dracula” in 1992), Robert Altman (“Short Cuts” in 1993), Terry Gilliam (“The Imaginarium of Dr Parnassus” in 2009) en vooral Jim Jarmusch voor een trilogie die hem als gegoten zat: “Down By Law” in 1986 met Roberto Begnini, ‘Coffee And Cigarettes’ in 2003 waar hij Iggy Pop ontmoet voor het hoofdstuk ‘Somewhere In California’ en tot slot ‘The Dead Don't Die’ in 2019.

Van deze drie speelfilms kun je genieten alsof het liedjes van de meester zelf zijn. Tom Waits heeft ook zijn stem geleend aan een aantal tv-series, waaronder The Simpsons, waar hij een overlever speelt die vastbesloten is om aan de apocalyps te ontsnappen!



De artiest is nu 75 jaar oud en heeft zich de afgelopen tien jaar op de achtergrond gehouden.



(Stéphane Soupart - Trad.: Fausto - Foto: © Etienne Tordoir)


Foto: Tom Waits op het podium van Bozar in Brussel (België) tijdens de “Rain Dogs” tour op 11 november 1985.